NL 
EN 
Van datagedreven naar echt intelligent
De afgelopen jaren hebben veel organisaties grote stappen gezet in procesmatig en datagedreven werken. Processen zijn beter gestandaardiseerd, dashboards geven realtime inzicht en besluitvorming is meer gebaseerd op feiten dan op gevoel. Toch blijft het gevoel hangen dat er meer uit te halen valt. De procesdomeinen strategie, besturing, uitvoering en optimalisatie werken namelijk nog te vaak als losse ecosystemen.
Door de opkomst van Artificial Intelligence (AI) in de informatievoorziening van organisaties zien we dat deze vier procesdomeinen steeds nauwer met elkaar verweven raken. Waar voorheen sprake ecosystemen die elkaar moeilijk konden vinden, ontstaat nu één samenhangend geheel waarin plannen, sturen, uitvoeren en verbeteren elkaar continu versterken. Dankzij AI wordt de informatievoorziening niet alleen slimmer, maar ook steeds vaker handelend en adaptief. Dit geeft organisaties het vermogen om de stap te zetten van puur datagedreven naar intelligent lerend.
Een nu al veel gezien voorbeeld is de financiële administratie, waar AI-agents inmiddels zelfstandig werkprocessen uitvoeren. Zo herkent een agent binnenkomende facturen, controleert de gegevens, koppelt ze aan inkooporders en boekt ze automatisch in systemen als Exact of AFAS. De mens blijft verantwoordelijk voor uitzonderingen en controles, maar het uitvoerende proces verloopt grotendeels autonoom. Daarmee wordt informatievoorziening niet alleen slimmer, maar ook handelend.
Dat is de kern van deze visie: de natuurlijke integratie van de procesdomeinen tot één ecosysteem waarin mens, proces en AI hybride samenwerken – het Nirvana van procesvolwassenheid.
De rol van AI in deze ontwikkeling
AI fungeert als katalysator in deze integratie. Het zorgt voor automatische generatie, interpretatie en uitwisseling van informatie — op een schaal en snelheid die zonder AI ondenkbaar zou zijn.
In organisaties waar de informatievoorziening en processen goed zijn ingericht, zorgt AI voor:
- Realtime inzichten die strategie en uitvoering direct met elkaar verbinden;
- Voorspellende analyses die afwijkingen en kansen vroegtijdig signaleren;
- Automatische acties die processen zelfcorrigerend vermogen geven.
Een praktisch voorbeeld is een zorginstelling die AI inzet om personeelsplanning en patiëntenzorg te optimaliseren. Het systeem analyseert historische gegevens over zorgvraag, personeelsbezetting en competenties, en combineert deze met actuele informatie zoals ziekteverzuim en roosterwensen. Op basis daarvan doet AI realtime voorstellen voor de optimale inzet van medewerkers, zodat de juiste zorgprofessional op het juiste moment bij de juiste patiënt staat. Hierdoor worden knelpunten in de planning vroegtijdig gesignaleerd en kunnen managers direct bijsturen. Zo ontstaat een zelflerende cyclus waarin strategie, planning en uitvoering continu op elkaar aansluiten en verbeteren.
AI tilt de informatievoorziening daarmee van ondersteunend en reactief naar sturend en lerend. De mens blijft verantwoordelijk voor richting, waarden en ethiek, maar de intelligentie verschuift steeds verder richting de operatie.
Procesmanagement en informatiemanagement: het fundament
De samenhang tussen processen en de juiste inzet van AI ontstaat niet vanzelf.
- Procesmanagement brengt structuur, eigenaarschap en continu verbeteren.
- Informatiemanagement zorgt voor data, systemen en governance.
Samen zorgen ze voor de afstemming en flow tussen processen. Onderliggend is procesdenken de verbindende factor die deze twee disciplines hun kracht geeft. Het maakt zichtbaar hoe waarde stroomt door de organisatie, hoe rollen elkaar raken en waar informatie écht betekenis krijgt. Het vult de witte vlekken tussen de activiteiten binnen organisaties, zodat deze beter op elkaar aansluiten. Zonder dat gemeenschappelijke procesdenken blijven procesmanagement en informatiemanagement losse expertises; mét die denkwijze vormen ze samen het fundament waarop AI en informatievoorziening kunnen floreren.
Zonder procesmanagement geen helderheid over wat er moet worden verbonden. Zonder goed informatiemanagement geen betrouwbare informatie om dat te doen.
Wanneer die twee disciplines goed samenwerken, ontstaat een informatievoorziening die niet alleen ondersteunt wat er gebeurt, maar stuurt wat er kán gebeuren.
Van losse processen naar één ecosysteem
Door deze ontwikkeling kunnen organisaties groeien van vier deelsystemen naar één lerend ecosysteem:
- Strategische processen krijgen directe feedback uit de operatie.
- Sturende processen vertalen inzichten realtime naar tactische keuzes.
- Uitvoerende processen worden ondersteund door voorspellende informatie.
- Optimaliserende processen leren continu van data en gedrag.
In het ultieme stadium — het Nirvana van dit groeimodel — vloeien deze processen naadloos in elkaar over. Strategie, uitvoering en optimalisatie vormen dan één intelligent systeem dat zichzelf aanpast, leert en verbetert. De mens blijft altijd in een hybride samenwerkingsvorm met AI aan het roer staan.
De meeste organisaties bevinden zich nog halverwege die reis, maar de beweging is onmiskenbaar gaande: steeds meer processen, informatie en besluitvorming groeien samen in één intelligent ecosysteem.
Executiekracht door intelligente samenhang
Echte executiekracht ontstaat wanneer strategie, sturing, uitvoering en optimalisatie elkaar cyclisch versterken.
Zo gebruikt een bouwbedrijf AI om voortgang, materiaalverbruik en weersverwachting realtime te combineren met strategische onderhoudsplanning. Wanneer projecten vertragen of materiaalverbruik afwijkt, past het systeem automatisch de onderhoudsstrategie en planning aan. Resources worden herverdeeld of onderaannemers bijgestuurd, waardoor strategie en uitvoering letterlijk samenkomen. Zo ontstaat een continu lerende cyclus waarin elke projectervaring de volgende versterkt.
AI versnelt die samenhang, maar de randvoorwaarden worden nog altijd gecreëerd door goed proces- en informatiemanagement.
Organisaties die deze balans weten te vinden, groeien voorbij datagedreven werken. Ze worden intelligent adaptief:
- meer alignment, doordat iedereen op dezelfde informatie stuurt;
- meer wendbaarheid, dankzij realtime signalering en bijsturing;
- meer lerend vermogen, doordat processen continu feedback verwerken.
Het resultaat: een organisatie die niet alleen strategie bedenkt, maar haar ook duurzaam waarmaakt.
In het volgend ga ik dieper in op de vier volwassenheidsniveaus van dit groeimodel: van gefragmenteerde processen naar een volledig geïntegreerd ecosysteem waarin mens, proces en AI elkaar versterken. Daarna volgt nog een artikel over hoe je als organisatie praktisch kan groeien in de proces- en informatievolwassenheid. Dus, stay tuned!
Dienstverlening
Jouw carrière
Over ons
Sociale impact
Contact
Nieuws