De 5 spelregels van verantwoord AI-gebruik

AI is niet langer toekomstmuziek. Microsoft Copilot en ChatGPT maken voor veel professionals al deel uit van hun dagelijkse toolkit. Toch gebeurt dit vaak nog ad-hoc en zonder duidelijke spelregels. Hoe zorg je ervoor dat je organisatie veilig, compliant en doelgericht met AI werkt?

AI is niet langer toekomstmuziek. Microsoft Copilot en ChatGPT maken voor veel professionals al deel uit van hun dagelijkse toolkit. Toch gebeurt dit vaak nog ad-hoc en zonder duidelijke spelregels. Hoe zorg je ervoor dat je organisatie veilig, compliant en doelgericht met AI werkt?

Zo werk je veilig met AI

Een goed AI-beleid geeft medewerkers houvast en zorgt ervoor dat iedereen op een verantwoorde manier met AI-tools werkt. Aan de hand van 5 spelregels beschrijven we de basis van een goed AI-beleid:

1. Gebruik generatieve AI met een reden

Leg vast wanneer, waarvoor en waarom generatieve AI mag worden ingezet. Onthoud: AI is geen doel op zich, maar een middel. AI gebruiken is alleen waardevol als het daadwerkelijk bijdraagt aan bijvoorbeeld efficiëntie, kwaliteit of innovatie.

Mogen medewerkers Copilot gebruiken voor interne rapportages? Voor klantpresentaties? Of voor de analyse van financiële data? Maak hierin onderscheid tussen experimenteel gebruik en productiegebruik. Geef ook aan of specifieke AI-functies (zoals automatisch samenvatten of herschrijven) beperkt inzetbaar zijn of juist aangemoedigd worden. Zorg dat het beleid aansluit bij de kernwaarden, strategische doelen en compliance-eisen van de organisatie.

2. Behandel AI als je stagiair

AI-tools kunnen totale onzin genereren… die tóch overtuigend klinkt (of vind je lijm op je pizza lekker?). Zie AI daarom niet als een expert, maar eerder als een matige stagiair met toegang tot Google: soms handig, maar zelden foutloos. Laat in beleid duidelijk terugkomen dat output van AI nooit zonder controle mag worden overgenomen – zeker niet in klantcommunicatie, beleidsstukken of financiële rapportages. Stimuleer een ‘vier-ogen-principe’: AI als assistent, niet als eindverantwoordelijke. Geef daarnaast richtlijnen mee voor het herkennen van zogenaamde ‘AI-hallucinaties’ of foutieve interpretaties, zodat medewerkers weten wanneer ze extra kritisch moeten zijn.

3. Schaam je niet voor AI-gebruik

Gebruik van tools als ChatGPT is niets om je voor te schamen – zolang het verantwoord gebeurt, laat het juist zien dat je organisatie bewust omgaat met innovatie. Wees wel helder over het gebruik van AI in processen die impact hebben op externe partijen. Bijvoorbeeld als AI wordt ingezet voor klantselectie, risicobeoordeling of rapportages.

Leg uit op welke manier de tools worden toegepast, wat de meerwaarde is en hoe eventuele risico’s worden beheerst. Transparantie hierover zorgt voor meer vertrouwen en helpt om te voldoen aan (toekomstige) wet- en regelgeving, zoals de AI Act.

Maak het beleid concreet en begrijpelijk, zodat medewerkers weten wat er van hen wordt verwacht. AI hoort niet alleen op de IT-afdeling te leven – het is een organisatie breed vraagstuk.

4. Lek geen persoonsgegevens!

Een van de grootste risico’s van AI-tools is het onbedoeld delen van gevoelige informatie. Wees daarom expliciet in wat wél en níet mag worden ingevoerd. Denk aan:

• geen persoonsgegevens (AVG)
• geen vertrouwelijke klantgegevens
• geen interne strategiedocumenten

Maak medewerkers bewust van het feit dat invoer in een AI-prompt – afhankelijk van de gebruikte tool – in sommige gevallen kan worden opgeslagen of zelfs worden gebruikt voor training van het onderliggende model.

Gebruik je echter Microsoft Copilot binnen een zakelijke Microsoft 365-omgeving, dan kun je erop vertrouwen dat deze gegevens niet worden gedeeld buiten je organisatie en niet worden gebruikt voor modeltraining, mits de instellingen juist zijn geconfigureerd.

5. Geen AI-gebruik zonder IT-governance

Een solide IT-governance vormt het fundament voor verantwoord AI-gebruik. Dat begint met duidelijke kaders, rollen en verantwoordelijkheden. Bepaal wie binnen de organisatie beslist welke AI-tools wel of niet mogen worden ingezet, wie verantwoordelijk is voor de technische inrichting en beveiliging, en wie toezicht houdt op het juiste gebruik ervan. Leg ook vast wie fungeert als aanspreekpunt bij vragen, incidenten of ethische dilemma’s.

Integreer AI-gebruik expliciet in je risicomanagementproces. Breng potentiële risico’s in kaart – zoals datalekken, foutieve output of ongewenste vooroordelen – en zorg voor passende beheersmaatregelen. Door AI onderdeel te maken van je bredere risk framework, voorkom je verrassingen en creëer je een stevig fundament voor verantwoorde innovatie.

Meer grip op AI binnen je organisatie?

Succesvol werken met AI lukt pas echt als je een duidelijke structuur van verantwoordelijkheden, beleid en risico’s hebt neergezet. In onze whitepaper IT-governance: zo innoveren bedrijven in het AI-tijdperk lees je hoe je dat aanpakt. Je vindt er praktische tips, tools én ruime aandacht voor de menselijke factor.

Klik hier om de whitepaper te downloaden